Statische elektriciteit is tot op zekere hoogte niet hinderlijk of gevaarlijk. Als het boven bepaalde waarden komt kan het serieuze gevolgen hebben. Maar wat is dan acceptabel? En wat zijn de waarden wanneer je er echt hinder van gaat ondervinden? Daar gaan we in dit blog op in.
Al eerder hebben we behandeld dat statische elektriciteit verschillende problemen en gevaren met zich meebrengt. Maar of er problemen ontstaan, en hoe groot die kunnen zijn, hangt sterk samen met de hoeveelheid statische elektriciteit. We krijgen dan ook vaak de vraag tot welke waarden statische elektriciteit acceptabel is. Hierbij is het belangrijk dat je de statische elektriciteit goed meet.
Als je wilt beoordelen in hoeverre er sprake is van statische elektriciteit is het natuurlijk van belang dat je dit goed meet. Hiervoor gebruik je een elektrische veldsterktemeter (static meter) – bijvoorbeeld de 715 static meter. Als je goed meet krijg je een waarde te zien in kilovolts (kV). Het is belangrijk om op verschillende plekken op het materialen te meten. Het kan zijn dat je op de ene plek niets meet, maar dat je 10 cm verder een waarde meet van +20 kV. Ook is het belangrijk om op verschillende momenten/onder verschillende condities te meten. Meet je op een dag met een hoge luchtvochtigheid, dan zal de waarde minder hoog zijn dan wanneer de luchtvochtigheid laag is.
Meer weten over het meten van statische elektriciteit? Bekijk dan onze video voor meer uitleg.
Als je hebt gemeten, dan heb je een waarde in kilovolt. Of dit acceptabel is hangt af van de omgeving en de aanwezige materialen. Zo wordt in cleanrooms waar gewerkt wordt met gevoelige elektronische componenten gestreefd naar 0 kV. Hetzelfde geldt voor ATEX-omgevingen. In deze omgevingen kan zelfs de minste aanwezigheid van statische elektriciteit al impact hebben. In gewone productieomgevingen gelden vaak andere waarden. Een beetje statische elektriciteit is daar minder erg, zolang het maar geen hinder oplevert voor medewerkers en het eindproduct. Wij hanteren de volgende grenswaarden.
Waarden van 0 kV tot 0,5 kV: acceptabel
Tot 0,5 kilovolt (500 volt) statische elektriciteit is over het algemeen acceptabel en valt binnen een veilig bereik voor de meeste industriële omgevingen. Bij dit niveau van veldsterkte zijn de effecten van statische elektriciteit beperkt. De kans op schokken is erg klein. Hoewel sommige producten al beginnen met het aantrekken van stof is het bij deze waarden nog niet waar te nemen. Ook zullen producten of materialen bij deze waarden nog niet aan elkaar blijven plakken.
Waarden van 0,5 kV tot 2 kV: trekt stof aan, kans op lichte schokken
Dit niveau van statische elektriciteit wordt in veel industrieën nog als aanvaardbaar beschouwd, vooral wanneer er geen gevoelige apparatuur of materialen aanwezig zijn. Medewerkers kunnen al lichte schokken ervaren, maar deze zijn niet schadelijk. Wel is hier al meer sprake van het aantrekken van stof. In industrieën waarin het belangrijk is dat oppervlakken schoon en stofvrij blijven zijn deze waarden vaak te hoog. Denk hierbij aan de medische en farmaceutische industrie. Dit geldt ook voor productieomgevingen waar gewerkt wordt met gevoelige elektronische apparatuur.
Waarden van 2 kV tot 5 kV: lichte schokken, materialen blijven aan elkaar plakken
In deze range begint statische elektriciteit vervelender te worden. Schokken bij aanraking van machines of andere metalen oppervlakken komen vaker voor. Dit is ook de drempel waarbij materialen duidelijk aan elkaar kunnen gaan plakken, zoals kunststofverpakkingen of textiel. Met name bij lichte (niet-zware) materialen is dit effect goed merkbaar. Verpakkingen kunnen moeilijker verwerkt worden doordat ze aan elkaar of aan transportmachines blijven plakken. In sommige productieprocessen kan dit leiden tot vertragingen of verstoringen. Ook in de elektronica-industrie kan een lading van 3 kV storingen of beschadigingen veroorzaken aan gevoelige componenten. Het aantrekken van stof neemt serieuzere vormen aan.
Waarden van 5 kV tot 10 kV: schokken, productieproblemen en veiligheidsrisico’s
Wanneer de veldsterkte toeneemt tot boven de 5 kV, kunnen serieuze problemen ontstaan. Naast de frequentere en pijnlijkere schokken voor personeel, kunnen deze niveaus schadelijk zijn voor gevoelige elektronische apparatuur en productieprocessen. In veel industriële omgevingen worden veldsterktes boven de 5 kV als onacceptabel beschouwd, vooral in sectoren zoals de elektronica, farmaceutica of chemische productie. Apparaten kunnen onverwacht stoppen of beschadigd raken door elektrostatische ontladingen. Productiematerialen kunnen oncontroleerbaar aan elkaar blijven kleven, waardoor processen stilvallen of producten niet goed afgewerkt kunnen worden. Ook wordt het aantrekken van (fijn)stof bij deze waarden zichtbaar, wat kan leiden tot afgekeurde producten.
Vanaf 10 kV en hoger: pijnlijke schokken en gevaarlijke situaties
Wanneer statische elektriciteit niveaus van 10 kV of hoger bereikt, worden de risico’s aanzienlijk groter. Schokken worden nu pijnlijk, waardoor mensen vaker een schrikreactie krijgen wat een gevaarlijke situatie kan veroorzaken. Op dit niveau kunnen ook vonken ontstaan, wat gevaarlijk is in omgevingen met brandbare gassen of vluchtige chemicaliën. Verontreiniging van materialen door aantrekken van (fijn)stof wordt hier een issue.
Wanneer wij worden gevraagd om een oplossing is er vaak sprake geweest van een of meerdere incidenten. Meestal gaat dit om medewerkers die schokken hebben gekregen of producten die verontreinigd zijn. De waarden die wij meten zijn doorgaans minimaal 3 kV en lopen op tot zo’n 50 tot 60 kV. Dit is erg hoog en klinkt uitzonderlijk. Toch zien we dit relatief veel bij spuitgietbedrijven, folieproducenten en folieverwerkers. Situaties waarin we nog hogere ladingen zien zijn gelukkig zeldzaam, maar komen soms voor wanneer folies met hoge snelheden worden verwerkt, of wanneer meerdere statische producten bij elkaar liggen en elkaar ‘versterken’. Helaas waren daarbij ook gevallen waar medewerkers meerdere maanden uit de running waren vanwege extreme schokken of brand/explosie.
Om statische elektriciteit binnen aanvaardbare grenzen te houden, zijn er verschillende maatregelen die kunnen worden genomen, afhankelijk van de specifieke situatie en industrie. Zo kan het helpen om de relatieve luchtvochtigheid stabiel te houden op 50-60%. Hierdoor wordt de opbouw van statische lading significant verminderd. Wanneer gewerkt wordt met grote rollen materiaal die statisch zijn helpen antistatische borstels en antistatisch koord om statische elektriciteit terug te brengen tot een significant lager niveau. En natuurlijk kun je kiezen voor ionisatieapparatuur. Met deze oplossing ben je er zeker van dat de statische elektriciteit zo goed als volledig wordt geneutraliseerd. Wat ons betreft is dit dan ook de beste oplossing.
Heb je last van statische elektriciteit en wil je hier iets tegen doen? Neem dan contact met ons op voor advies en een (vrijblijvende) offerte.
Elektrische schokken door statische elektriciteit op de werkvloer zijn niet alleen irritant, maar kunnen ook gevaarlijke gevolgen hebben voor werknemers en het productieproces. In dit blog lees je meer over de oorzaken en oplossing.
Lees verder
Statische elektriciteit kan problemen en gevaren veroorzaken, zoals producten die aan elkaar plakken, brand en elektrische schokken. Welke problemen het meest voorkomen lees je in dit blog.
Lees verder
Statische elektriciteit kan tot veel problemen leiden, zoals vonkoverslag, materialen die aan elkaar plakken, brand of zelfs explosies. Ongewenste statische elektriciteit ontladen is daarom cruciaal. Hier lees je hoe.
Lees verder
